De Kwetsbaarheid Van De Voedingsindustrie: ABN Amro Over Arbeidsmigratie

Pedro Alvarez

4 min read

Post on May 22, 2025

4.0

Share

De afhankelijkheid van arbeidsmigratie in de voedingsindustrie

De Nederlandse voedingsindustrie is in toenemende mate afhankelijk van arbeidsmigratie. Dit is niet alleen zichtbaar in de grote agrarische sectoren, maar ook in de verwerkende industrie en logistiek. Het tekort aan binnenlands personeel drijft deze afhankelijkheid op.

Statistieken en cijfers

Precieze cijfers over het aandeel arbeidsmigranten in de Nederlandse voedingssector variëren afhankelijk van de bron en definitie. Echter, ABN Amro en andere onderzoeken wijzen op een aanzienlijk percentage, vooral in specifieke subsectoren.

• Fruitteelt: Een hoog percentage van de arbeidsmigranten werkt in de fruitteelt, met name in de seizoenen van oogst.
• Slachterijen en vleesverwerkende industrie: Ook hier is een significante bijdrage van arbeidsmigranten te zien, vaak afkomstig uit Oost-Europese landen.
• Tuinbouw: De glastuinbouw maakt eveneens veelvuldig gebruik van arbeidsmigranten.
• Geografische spreiding: De arbeidsmigranten concentreren zich geografisch in bepaalde regio's, zoals het westen en zuiden van Nederland.
• Nationaliteiten: Er is een diversiteit aan nationaliteiten vertegenwoordigd, met een grote groep afkomstig uit Oost-Europa, maar ook uit landen binnen en buiten de EU.

De groeiende afhankelijkheid is te wijten aan een combinatie van factoren: een vergrijzende bevolking, een afnemende interesse in seizoensgebonden werk en een tekort aan gekwalificeerd personeel in specifieke sectoren.

De impact van seizoensgebonden arbeid

Veel banen in de voedingsindustrie, met name in de land- en tuinbouw, zijn seizoensgebonden. Dit brengt specifieke uitdagingen met zich mee:

• Voordelen voor werkgevers: Flexibiliteit in personeelsinzet, lagere vaste kosten.
• Nadelen voor werkgevers: Hoge wervings- en selectiekosten, training en begeleiding van nieuw personeel, onzekerheid over personeelsbeschikbaarheid.
• Voordelen voor werknemers: Mogelijkheid om ervaring op te doen in diverse omgevingen, financiële flexibiliteit.
• Nadelen voor werknemers: Onzekere inkomsten, beperkte sociale zekerheid, potentiële uitbuiting.
• Logistieke uitdagingen: Tijdige werving en huisvesting van seizoensarbeiders, transport en administratie.

De seizoensgebonden aard van veel banen versterkt de kwetsbaarheid van de voedingsindustrie voor schommelingen in de beschikbaarheid van arbeidsmigranten.

Risico's verbonden aan arbeidsmigratie in de voedingsindustrie

De afhankelijkheid van arbeidsmigratie brengt aanzienlijke risico's met zich mee.

Sociale risico's

De kwetsbare positie van sommige arbeidsmigranten maakt hen vatbaar voor uitbuiting:

• Uitbuiting: Lage lonen, slechte arbeidsomstandigheden, lange werkdagen, onvoldoende bescherming tegen ongevallen.
• Regelgeving en handhaving: De Nederlandse wetgeving biedt bescherming, maar handhaving is lastig, zeker in een sector met veel kleine en middelgrote bedrijven.
• Rol van sociale partners: Vakbonden en werkgeversorganisaties spelen een cruciale rol bij het bewaken van de arbeidsomstandigheden en het voorkomen van uitbuiting.

De sociale risico's schaden niet alleen de arbeidsmigranten, maar ook de reputatie van de Nederlandse voedingsindustrie.

Economische risico's

De afhankelijkheid van specifieke landen of regio's voor arbeidsmigranten creëert economische risico's:

• Politieke instabiliteit: Conflicten of politieke veranderingen in het land van herkomst van arbeidsmigranten kunnen de arbeidsaanvoer belemmeren.
• Pandemiën: De COVID-19 pandemie heeft aangetoond hoe kwetsbaar de toeleveringsketens zijn bij grensoverschrijdende arbeidsmigratie.
• Brexit: De Brexit heeft de arbeidsmarkt voor arbeidsmigranten uit het Verenigd Koninkrijk aanzienlijk veranderd.

Deze factoren kunnen leiden tot productiedaling, hogere prijzen en een verminderde concurrentiepositie van de Nederlandse voedingsindustrie.

Mogelijke oplossingen en strategieën

Om de kwetsbaarheid van de voedingsindustrie te verminderen, zijn verschillende oplossingen nodig:

Verbetering van arbeidsomstandigheden en werving & selectie

Het aantrekkelijker maken van banen in de voedingsindustrie voor binnenlandse werknemers is essentieel:

• Hogere lonen: Concurrerende lonen zijn nodig om binnenlands personeel aan te trekken.
• Betere huisvesting: Goede en betaalbare huisvesting is een belangrijke factor voor werknemers.
• Betere opleidingen en trainingen: Investeringen in opleidingen verhogen de aantrekkelijkheid en professionaliteit van de sector.
• Campagnes: Positieve campagnes kunnen het imago van de voedingsindustrie verbeteren en meer mensen aantrekken.

Deze verbeteringen verminderen de afhankelijkheid van arbeidsmigratie en creëren een meer duurzame arbeidsmarkt.

Samenwerking en innovatie

Samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen is essentieel:

• Automatisering: Investeringen in automatisering en robotisering kunnen de afhankelijkheid van handmatige arbeid verminderen.
• Innovatieve teeltmethoden: Nieuwe teeltmethoden kunnen de arbeidsintensiteit van de landbouw verlagen.
• Slimme logistieke oplossingen: Optimalisatie van de logistiek kan de efficiency verhogen en de behoefte aan personeel verminderen.

Deze samenwerking versterkt de sector en maakt deze minder kwetsbaar voor schommelingen in de arbeidsmarkt.

Conclusie

De Nederlandse voedingsindustrie is sterk afhankelijk van arbeidsmigratie, wat leidt tot aanzienlijke kwetsbaarheden op sociaal en economisch vlak. ABN Amro's bevindingen benadrukken de noodzaak van proactieve strategieën om deze risico's te mitigeren. Door te investeren in betere arbeidsomstandigheden, innovatie en samenwerking kan de sector robuuster worden en de toekomst van de Nederlandse voedingsindustrie veiligstellen. Neem vandaag nog actie en lees meer over de bevindingen van ABN Amro over de kwetsbaarheid van de voedingsindustrie en arbeidsmigratie om uw bedrijf beter voor te bereiden op toekomstige uitdagingen.